به گزارش تحریریه سینوا، واحد تولیدات سینوا نماهنگ «اعجاز عشق» را به مناسبت وفات حضرت خدیجه (س) و به سفارش صداوسیما در فروردین ۱۴۰۰ تهیه نمود. مصاحبه‌ای با حامد اسماعیلی مدیر هنری این نماهنگ ترتیب داده‌ایم که شما را به خواندن این مصاحبه دعوت می‌کنیم.
لطفا بعد از مطالعه کامل این گفتگو در صورتی که از آقای حامد اسماعیلی سوالی دارید، در بخش دیدگاه‌ها مطرح نمایید. از ارائه نقدها و نظرات خود در بخش دیدگاه‌ها دریغ نفرمایید. چرا که با این کار میتوانید در تهیه هر چه بهتر مطالب سایت، به ما کمک کنید.
لطفا خودتان را به طور کامل معرفی کنید و درباره سابقه فعالیت‌هایتان در عرصه تولید سرود، تاریخچه مختصری بیان بفرمایید.
بسم الله الرحمن الرحیم. من «حامد اسماعیلی» هستم، بنیانگذار “مرکز سینوا“. مدیریت واحد تولیدات سینوا را فعلا خودم بر عهده دارم. ما فعالیتمان را در «سینوا» از سال ۹۷ شروع کردیم.
مدیریت هنری را در عرصه موسیقی، از سال ۹۵ شروع کردم. این برمی‌گردد به یک پیشینه پژوهشی که مدتی در حوزه سرود، جمعخوانی و موسیقی داشتم. فعالیت‌هایی از جمله تجمیع آثار خارجی که قابلیت نمونه‌برداری و بعضا الگوبرداری داشت؛ یا انجام مصاحبه‌های مفصل تاریخ شفاهی با فعالین سرود؛ یا مصاحبه‌های تحلیلی با سازندگان و پیشکسوتان در بخش‌های مختلف عرصه سرود. این پژوهش‌ها من را متوجه الگوهایی کرد که می‌توانستم در تولید از آنها استفاده بکنم.
ما در طول سه سال، ۲۰ اثر در «سینوا» تولید کردیم. برجسته‌ترین این آثار، سرود تیتراژ فیلم سینمایی «منطقه پرواز ممنوع» است. همینطور سرود ملی انجمن اسلامی دانش‌آموزان یا یک قطعه با عنوان «مدرنیست». نماهنگ «اعجاز عشق» نیز به نظرم یکی از کارهای خوب «سینوا» است. ۱۲ شبکه تلویزیونی آن را پخش کرده‌اند.
یکی دیگر از آثار واحد تولیدات سینوا، اثر فارسی – عربی که با لهجه لبنانی، برای مخاطب لبنانی تولید کردیم. (برخی از آثار واحد تولیدات سینوا که منتشر شده‌اند را میتوانید از اینجا ببینید و بشنوید!)
فعالیت «سینوا» در حوزه موسیقی از ابتدا شکل گرفت. اما در تولید نماهنگ به صورت متمرکز حدود یک سال و نیم است که کار می‌کنیم.
حامد اسماعیلی به عنوان مدیر هنری، مسئولیت انجام چه کارهایی را در تولید نماهنگ «اعجاز عشق» بر عهده داشته است؟
بنده مدیر هنری موسیقی تصویر در این پروژه بودم. زمانی سفارش دهنده، سفارش تولید یک اثر را می‌دهد، مدیر هنری کسی است که می‌تواند سفارش را به صورت دقیق و مرتب دریافت کند. توجه به سفارش خیلی مهم است. بعد از دریافت دقیق سفارش، آن را برای تیم ایده‌پردازی می‌برد. تیم ایده‌پردازی هم ایده‌های خودشان را مطرح می‌کنند. مدیر هنری از بین آنها، ایده‌هایی را که از نظر زمانی و بودجه‌ای به پروژه نزدیک‌تر است انتخاب و به سفارش دهنده منتقل می‌کند. مدیر هنری، در این مرحله بر اجرای ایده‌ای که سفارش دهنده آن را تایید کرده، نظارت کامل و نقطه به نقطه دارد. این کار تا رسیدن به خروجی نهایی ادامه دارد. اینها شرح وظایف مدیر هنری است.
در این اثر آقای «رضا ثقفی» نقش خیلی جدی داشتند. ما در حین کار شرح وظایف خط‌کشی شده با ایشان نداشتیم. ایشان نقش برجسته‌ای در ایده‌پردازی داشتند. ایشان کارگردانی و عمده وظایف تهیه‌کنندگی این پروژه را نیز بر عهده داشتند.
با توجه به سوابق و فعالیت‌هایی که در هنر جمعخوانی و سرود دارید، آیا در تولید نماهنگ «اعجاز عشق» نقش دیگری غیر از «مدیر هنری» داشته اید؟
من معمولا علاوه بر مدیریت هنری و مدیریت تولید در بخش موسیقی، به عنوان «ناظر ضبط»، در استودیو هم حضور دارم.
آیا شعر و موسیقی نماهنگ «اعجاز عشق» قبل از تولید تصاویر آن وجود داشته یا اینکه بعد از ایده‌پردازی درباره چگونگی ساخت نماهنگی با موضوع حضرت خدیجه (س)، شعر و موسیقی آن را تولید کرده‌اید؟
سفارش اولیه این اثر، یک سرود برای حضرت خدیجه (س) بود. ما بعد از ایده‌پردازی، به ایده‌های مختلفی رسیدیم. از جمله اینکه یک «عاشقانه» درباره حضرت خدیجه (س) تولید کنیم. این عاشقانه، یک گفتگو بین پیامبر (ص) و حضرت خدیجه (س) یا روایت رابطه آنها بوسیله راوی سوم شخص بود. نهایتا به ایده شعرخوانی رسیدیم. بعد از این مرحله، آقای «قاسم صرافان» شعری زیبا و درخور سرودند. ما بخش‌هایی از این شعر را به صورت جمعخوانی اجرا کردیم. این فضای جمعخوانی و استفاده از ظرفیت آن در کنار شعرخوانی، قالب جذابی است که می‌تواند تکرار شود.
ما، خیلی از اوقات در موسیقی امکان نزدیک شدن به شعر را نداریم و در فضای ساده‌ترِ «ترانه» حرکت می‌کنیم. در قالب‌هایی مثل شعرخوانی، این مجال پیش می‌آید که ما به فضاهای شاعرانه‌تر و پیچیده‌تر (از نظر خیال انگیز بودن) وارد بشویم. همینطور می‌توانیم آنرا موزیکال کنیم و اجرای بخشی از شعر را به صورت تکخوانی یا جمعخوانی داشته باشیم.
آقای اسماعیلی، مخاطب هدف نماهنگ «اعجاز عشق» کدام قشر یا گروه از جامعه هستند؟
جوانان و بزرگسالان.
با توجه به اینکه «اعجاز عشق» به شخصیت حضرت خدیجه (س) می‌پردازد، چرا در جمعخوانی سرود این نماهنگ، از صدای مردان هم استفاده کرده‌اید؟ به نظر شما آیا استفاده از گروه کُر زنانه کمک بیشتری به اثرگذاری آن نمی‌کرد؟
صدای مردانه در کُر، یک «قوام» به وجود می‌آورد که تلفیقش با صدای زنانه، صدای مطلوبی ایجاد می‌کند. البته این یک سلیقه است. شاید بعضی‌ها برای این اثر، صدای زنانه را که سوز بیشتری ایجاد می‌کرد، بیشتر بپسندند.
آقای حامد اسماعیلی چرا برای دکلمه شعر، از صدای یک خانم استفاده نشد؟ فکر نمی‌کنید جا داشت که حال و هوای نماهنگ خوب و زیبای «اعجاز عشق» زنانه تر شود؟
شعر، خطاب به حضرت خدیجه (س) است و یک دانای کل ایشان را خطاب می‌کند. لذا صدای شعرخوانی، می‌توانست صدای خانم نباشد. به نظرم جذابیت اجرای شعرخوانی با صدای مرد، روی کار نشسته است.
صدای زیبای آقای «سلمان فرخنده» هم به این کار کمک کرده است. ما خیلی دنبال یک نفر گشتیم که بتواند شعرخوانی این اثر را اجرا کند. در بین گویندگان حرفه‌ای، کسی که بتواند هم با صدای خودش بازی کند و هم فضایی را که ما می‌خواهیم دربیاورد کم بود.
دلیل انتخاب آقای «سلمان فرخنده» برای دکلمه شعر، با توجه به جنس صدا و لحن خاص ایشان را بفرمایید.
ما دنبال صدایی بودیم که «نریتور» (گوینده) صرف نباشد. صدایی که هم بازیگر باشد و هم جذابیت‌های گویندگی داشته باشد. تا بتواند در شعرخوانی موفق عمل کند. آقای سلمان فرخنده هم بازیگر و هم کارگردان است. به همین دلیل خوب توانست از صدای خودش بازی بگیرد. البته ما انتظار بیشتری از ایشان داشتیم. نهایتا با تکنیک‌هایی که به کار بردند، اجرای قابل قبول و جذابی ارائه دادند.
سفارش دهنده اصلی تولید نماهنگ «اعجاز عشق» کدام نهاد یا سازمان بوده است؟
سفارش‌دهنده اصلی این نماهنگ علاقه‌ای به درج نامش در تیتراژ این اثر نداشت. به همین دلیل من هم احتیاط می‌کنم و اسم این مجموعه را نمی‌برم.
چرا در بخش تولید تصویر نماهنگ، از «نقاشی با شن» برای به تصویر کشیدن مضامین مورد نظر استفاده کرده‌اید؟
این اثر را آقای «رضا ثقفی» کارگردانی کرده‌اند. ایده‌های مختلفی هم مطرح شده بود. این کار، بودجه کمی داشت. ما ابتدا به تولید رئال فکر کردیم، بعد «موشن کمیک» (نقاشی متحرک دو بعدی) را انتخاب کردیم. بعد از برآورد و اینها نهایتا به «نقاشی با شن» رسیدیم.
ویژگی نقاشی با شن این است که فضای قدیمی و کهن را به خوبی القا می‌کند. از طرفی، به تصویر کشیدن نقاشی با شن، خودش قابلیت هنری و نمایشی دارد که می‌تواند به استفاده از این قالب در مضامین آئینی کمک کند. لذا ما بعد از بررسی چندین قالب مختلف، قالب نقاشی با شن را انتخاب کردیم.
لطفا درباره نقش «فیلمنامه» در تولید آثاری مثل «اعجاز عشق» که در آنها از نقاشی استفاده می‌شود برای ما توضیح دهید.
همه تصاویر نقاشی شده با شن را کارگردان، در سناریوی خودش آورده بود. او طبق یک سیر روایی، کار را پیش می‌برد. شعر و تصویر هر دو از آن سناریو پیروی می‌کنند.
آیا هنرمند گرامی خانم «فاطمه عبادی» نقشی در «انتخاب» محتوای تصاویری که در این نماهنگ خلق می‌کنند داشته‌اند یا صرفا نقش ایشان اجرایی بوده؟
ایشان در انتخاب محتوای تصاویر، از نظرکلی نقشی نداشتند. اما پردازش جزئیات تصاویر، هنر ایشان بوده و بعضی جاها با کارگردان برای رسیدن به جزئیات مطلوب‌تر، تبادل نظر داشتند.
جدای از بحث حضور هنرمند گرامی و متعهد خانم «فاطمه عبادی» در نماهنگ «اعجاز عشق»، اجازه بدهید سوالی را با توجه به فعالیت‌های شما در عرصه تولید سرود و نماهنگِ سرود مطرح کنم. به نظر شما آیا استفاده از چهره‌های مشهوری مثل بازیگران سینما و تلویزیون، برای تولید نماهنگِ سرودها، خطر لوث شدن اهداف تربیتی تولید این آثار و افتادن در دام «سلبریتیسم» را در پی نخواهد داشت؟
بزرگترین آثار هنری کشور ما در حوزه تصویر، مثل سریال‌های امام علی (ع) و مختارنامه، آثاری بودند که شرکت در آنها برای چهره‌ها افتخار بوده است. از طرفی فعالیت در هر رشته هنری، استفاده از هنرمندان فعال و درخشان آن رشته را می‌طلبد.
استفاده درست از هنرمندان با عنایت به حواشی و اعتقادات آنها ما را به نتایج مطلوب می‌رساند. به نظر من اگر هنرمندی، جدای از اینکه سلبریتی هست یا نیست، اگر به کاری عقیده داشته باشد و در آن کار وارد شود و تلاش کند، آن کار، کار موثری خواهد شد.
آقای حامد اسماعیلی، به عنوان سوال پایانی، اگر مطلب ناگفته‌ای درباره تولید نماهنگ زیبای «اعجاز عشق» دارید بفرمایید.
از سفارش دهنده‌ای که این کار را به ما سپرد تشکر می‌کنم. از همه عوامل تولید تشکر می‌کنم. آقایان رضا ثقفی، کارگردان و آهنگساز؛ قاسم صرافان، شاعر؛ مجتبی ابوالقاسم‌پور، تنظیم کننده؛ مهرداد حسن‌پور، صدابردار. همینطور خانم فاطمه عبادی، تصویرگر نماهنگ؛ اعضای گروه کُر، خانم‌ها فاطمه درستکار و سیده زینب میربابایی و آقایان امیر درستکار، سید محسن حسینی و حسن پنداشته.
از حاج آقای دکتر طالبی مدیر کارگروه الهیات دانشگاه امام صادق (ع) در پژوهش حول زندگی حضرت خدیجه (س) به ما کمک زیادی کردند، از ایشان تشکر می‌کنم.
در پایان می‌خواهم از ظرفیت جذاب «شعرخوانی موزیکال و همراه با کُر» بگویم. این نوع آثار چند فضا را برای ما باز می‌کند. یکی شعرخوانی موزیکال، که می‌تواند آثار مکتوب بیشتری را به سمع و نظر مخاطب برساند. دیگری هم تلفیق خلاقانه و جذاب هنر جمعخوانی و شعرخوانی است که در نماهنگ «اعجاز عشق» اتفاق افتاد. نمی‌گویم نبوده؛ اما کمتر دیده شده که شعرخوانی به همراه یک فضای کُرال، اثری را شکل بدهند. امیدوارم که بتوانیم تولیدات پراثر و پرمایه‌ای برای مخاطبان عزیز داشته باشیم.
پایان مصاحبه.
احتمال دارد مثل حامد اسماعیلی افراد یا مجموعه‌هایی را پیشنهاد داشته باشید که بخواهید با آنها مصاحبه شود. لطفا در قسمت دیدگاه‌ها به ما بگویید تا در صورت امکان با آنها هم گفتگویی ترتیب بدهیم و تقدیم شما کنیم.
اگر به مطالبی از این دست علاقه‌مند هستید می توانید فرم درخواست عضویت در خبرنامه تحریریه سینوا را تکمیل نمایید.
